Đền Chào ở xã Kỳ Thọ, huyện Kỳ Anh đang còn lưu giữ 54 đạo sắc phong cổ từ thời nhà Lê đến nhà Nguyễn. Đền Chào được công nhận là di tích Lịch sử - Văn hóa cấp tỉnh vào tháng 7 năm 2004.

Trước Cổng chính của Dích tích

Cây Đa hàng trăm năm tuổi

Hàng năm vào ngày 06 tháng Giêng Âm lịch là cán bộ và Nhân dân hội tụ về Di tích để thắp Hương nhân ngày giỗ Thánh

Các Đồng chí đại diện cho Huyện ủy, Lảnh đạo UBND-HĐND-MTTQ và các ban ngành huyện Kỳ Anh đến dâng Hương nhân ngày Giỗ Thánh

Ban Di tích đang làm lễ Giỗ Thánh

Theo đó, có 18 đạo sắc phong cho Điện Quận công Phạm Hoành, một võ quan rất nổi tiếng thời Lê - Trịnh, quê ở làng Hưng Nhân, nay thuộc xã Kỳ Hưng - thị xã Kỳ Anh; 6 đạo sắc phong cho 5 vị Đức Hầu xưa vốn là thuộc hạ dưới quyền của Điện Quận công Hổ oai Đại tướng Phạm Hoành.

Khi nhân dân lập đền thờ ngài Điện Quận công, đã phối thờ năm vị thần này, đó là: Nhâm trung hầu, Nhượng trung hầu, Ngoạn trung hầu, Duệ trung hầu, Hòa trung hầu.

Ngoài ra, có 14 đạo sắc phong cho Tam tòa Thành hoàng Lý Nhật Quang, 12 đạo sắc phong cho Tứ vị Thánh nương Tôn thần Đại càn Quốc gia Nam hải, 2 đạo sắc phong cho Bát vạn Sơn tinh công chúa và 2 đạo sắc phong Bản cảnh Thái giám tôn thần.

Được biết, trong đó có 6 đạo sắc đời vua Cảnh Hưng nhà Lê, 6 đạo sắc đời vua Cảnh Thịnh - nhà Tây Sơn và 42 đạo sắc của các đời vua nhà Nguyễn từ thời Tự Đức đến Khải Định. Các sắc phong này đang còn nguyên vẹn. Đền Chào hiện đang lưu giữ được nhiều cổ vật có giá trị như các đại tự, mũ thờ, giá chiêng liên quan đến Tổng đốc An Tĩnh - Đào Tấn.

Theo nghiên cứu các tư liệu lịch sử, kết hợp với các gia phả và các tài liệu Hán - Nôm lưu trữ tại di tích đền thờ Phạm Hoành cho thấy: Điện Quận công Phạm Hoành là một quan võ thời Lê - Mạc. Ông sinh trưởng trong dòng họ Phạm - một dòng họ có gốc từ Thanh Hóa, đã có nhiều người học hành thành đạt và làm quan phục vụ dưới triều đại phong kiến.

Phạm Hoành là con trai của Khuê quận công Phạm Định, cháu 4 đời của Thọ quận công Phạm Tiêm. Gia đình ông có bốn anh em, Phạm Hoành là con trai cả. Vốn xuất thân từ gia đình dòng võ tộc, có nhiều người học hành đỗ đạt làm quan nên từ nhỏ ông đã tỏ ra là một người thông minh, ham luyện cung tên, võ nghệ. Lớn lên trong hoàn cảnh đất nước bị loạn giặc, với tài sử dụng binh khí, võ nghệ điêu luyện, ông đã trở thành một vị tướng lĩnh trung thành, giúp triều đình nhà Lê dẹp Mạc.

Trong trận chiến với nhà Mạc ở Hoan Châu (Nghệ An), sau khi giao tranh ông đang truy kích bị địch đánh tập hậu, ông bị thương, sau trận này ông đã định ra khỏi đất Châu Hoan, ông về quê điều trị rồi từ trần vào mùa xuân năm Quý Tỵ (1593) vào ngày mồng 6 tháng giêng.

Được tin ông mất, nhà vua rất thương tiếc bèn phong sắc cho ông là Điện quận công Hổ oai Đại tướng quân Thần võ liên tiên đại vương Phạm Hoành, cho lập đền thờ tại làng Sơn Triều (tức làng Tân Thọ - xã Kỳ Thọ - huyện Kỳ Anh ngày nay). Hàng năm đến ngày giỗ, các hàng quan văn, võ đều về đền dâng hương, cúng tế. Hiện nay UBND xã Kỳ Thọ đã thành lập Ban quản lý và ban lễ nghi túc trực và quản lý phục vụ quý khách xa gần về dâng hương tại Di tích. Đây là một điểm Du lịch tâm linh đầy ý nghĩa là dấu ấn lịch sử của ông cha hàng nghìn năm đi mở cỏi và xây dựng đất nước.

Nguồn: BQL Di tích, ST: Minh Châu